Zanim zaczniesz działać, zastanów się jak najlepiej wykorzystać swoje umiejętności i możliwości.
Warsztaty teatralne (fot. strefawolnoslowa.pl)
Wolontariat, również ten związany z pomocą uchodźcom, może się kojarzyć z robieniem czegoś zupełnie niecodziennego i sprawdzaniem się w nowych warunkach. Decydując się na wolontariat, jesteś zapewne gotowy do ciężkiej – także fizycznej – pracy. Być może nawet częścią Twojej motywacji jest chęć oderwania się od tego, co robisz na co dzień. Tymczasem to właśnie to, w czym jesteś dobry – a więc najczęściej Twój zawód lub dziedzina, w której się specjalizujesz – może być szczególnie przydatne w działaniach na rzecz uchodźców.
Dlatego gdy zgłaszasz się do pomocy, pomyśl o swoim zawodzie i kompetencjach jako atucie, który warto wykorzystać. Np. wysoko wykwalifikowany prawnik może równie dobrze jak inni wykonywać proste prace, ale niewiele osób zastąpi go, gdy trzeba będzie wykorzystać specjalistyczną wiedzę prawniczą, aby komuś pomóc.
Warto pamiętać, że w działaniach na rzecz uchodźców równie ważne jak pomoc bezpośrednia są też inne działania zwiększające świadomość społeczną na temat ich sytuacji – edukacja, akcje medialne czy wydarzenia kulturalne. W przekazie medialnym funkcjonuje wiele nieprawdziwych i krzywdzących mitów oraz stereotypów, które potęgują obecną w społeczeństwie niechęć do pomocy uchodźcom. Przełamywanie tej niechęci jest tak samo istotne jak pomoc konkretnym osobom. Tu również mogą się przydać Twoje umiejętności.
Poniżej znajdziesz listę różnych kompetencji związanych z konkretnymi zawodami – mogą one być cenne w przypadku angażowania się na rzecz uchodźców. To oczywiście nie wyczerpuje wszystkich możliwych sytuacji, dlatego gdy zgłaszasz się do pomocy, pamiętaj, aby nie bać się „pochwalić” swoim zawodem, kompetencjami i doświadczeniem w jakiejś dziedzinie.
Zobacz listę organizacji, które mogą skorzystać z Twoich kompetencji.
Animator kultury
Działania kulturalne są ważnym elementem integracji uchodźców z otoczeniem, ale także po prostu zagospodarowania ich czasu. Udział w warsztatach może im pomóc przetrwać ten trudny czas. Możesz np. zorganizować zajęcia w którymś z ośrodków dla cudzoziemców w Polsce lub w obozie dla uchodźców za granicą. Możesz też zaangażować się w organizację wydarzenia kulturalnego w Twojej społeczności, w którym wezmą udział sami uchodźcy – będzie to najlepsza forma integracji i oswojenia lęków czy uprzedzeń.
Bloger
Mowa nienawiści w internecie oraz nieprawdziwe lub przeinaczone „newsy” należą do głównych przyczyn rozpowszechniania się niechęci wobec uchodźców. Każdy wpis, który je demaskuje, pomaga przełamywać niechęć i zwiększa szansę na to, że jako społeczeństwo będziemy skutecznie pomagać osobom w potrzebie. Twoje wpisy również mogą się do tego przyczynić. Pomoże Ci dział, w którym opisujemy fakty i mity dotyczące uchodźców. Na swoim blogu oraz na portalach społecznościowych możesz też wspierać i propagować kampanie i inicjatywy pomocowe. Świetnym przykładem takiego zaangażowania jest znany blog podróżniczy The Family Without Borders.
Przeczytaj więcej na temat faktów i mitów dotyczących uchodźców.
Copywriter
Celne i zrozumiałe sformułowanie problemu to klucz do udanej kampanii, nawet jeśli prowadzona jest na niewielką skalę. Wykorzystując swoje umiejętności, możesz pomóc w prowadzeniu zbiórek, kampanii społecznych, przy promocji działań, które chcesz wesprzeć, albo przy organizacji wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych (możesz np. pomóc wymyślić tytuł czy hasło imprezy lub warsztatów, tak aby zachęciło do udziału jak najwięcej osób).
Dziennikarz
Rola, jaką odgrywają w sprawie uchodźców media, jest nie do przecenienia. Im więcej rozsądnych głosów i rzetelnych, sprawdzonych informacji, mogących wpłynąć na poziom świadomości społecznej, tym lepiej. Twój głos może być jednym z nich. Nawet jeśli nie chcesz osobiście angażować się „zawodowo” w ten temat (bo takie sprawy to np. nie Twoja działka w redakcji), możesz pomóc dostarczyć rzetelną informację innym osobom ze środowiska dziennikarskiego. Zajrzyj do działu Fakty i mity dotyczące uchodźców. Możesz też promować już istniejące inicjatywy i kampanie społeczne – nikt lepiej niż Ty nie wie, jak mówić i pisać do dziennikarzy, żeby zainteresować ich wybranym tematem.
Filmowiec
Film to ważne narzędzie, które można wykorzystać do promocji już istniejących działań pomocowych lub do propagowania faktów i sprawdzonych informacji. Możesz zaangażować się np. przy produkcji spotu kampanii społecznej lub przygotować filmową relację z działań pomocowych.
Filolog polski
Język to często największa bariera dla uchodźców już po przyjeździe do kraju, w którym znaleźli się na swojej drodze – a, jak wiadomo, język polski nie należy do najłatwiejszych. Twoja pomoc może polegać np. na prowadzeniu zajęć w ośrodku dla uchodźców lub wsparciu osób, które już realizują takie programy edukacyjne.
Fotograf
Gdyby nie wiele (często drastycznych) zdjęć, w Europie nie powstałby zapewne tak silny ruch na rzecz pomocy uchodźcom. Nie zachęcamy do poszukiwania sensacji, ale np. profesjonalna fotorelacja z ośrodka, obozu czy uchodźczego szlaku może poruszyć kolejne osoby, zmobilizować je do pomocy i dać więcej wiedzy na temat realiów, w jakich żyją uchodźcy (a krąży na ten temat wiele stereotypów).
Grafik
Dobra oprawa graficzna jest potrzebna przy każdej akcji – czy będzie to zbiórka, manifestacja, warsztaty, czy impreza kulturalna. Możesz stworzyć plakat albo grafikę, która pomoże zwiększyć oddziaływanie takiego wydarzenia w internecie.
Informatyk / programista
Ważnym źródłem informacji są strony internetowe dla organizacji i niezależnych inicjatyw pomocowych, aplikacje dla uchodźców i wolontariuszy (np. www.migrationaid.net) czy interaktywne mapy, na których można śledzić sytuację w najbardziej kryzysowych punktach na uchodźczym szlaku (albo np. zobaczyć ilość zdementowanych informacji o rzekomych przestępstwach popełnianych przez uchodźców, jak na www.hoaxmap.org). Dzięki wolontaryjnej pracy oraz kreatywności informatyków i programistów powstało wiele narzędzi szerzących świadomość na temat sytuacji uchodźców, a także pomagających samym uchodźcom. Zastanów się – może przyjdzie Ci do głowy jakieś rozwiązanie, które mogłoby okazać się pomocne.
Kierowca
Twoje wsparcie może być szczególnie potrzebne organizacjom niosącym pomoc na szlaku uchodźczym, gdzie mobilność i przewożenie osób oraz towarów są potrzebne non stop.
Księgowa
Twoja wiedza może być niezwykle cenna dla którejś z organizacji lub instytucji pomagających uchodźcom. Często – z powodu wiecznego braku funduszy na etaty administracyjne – finansami zajmują się w nich osoby nieposiadające wystarczającego doświadczenia.
Kucharz
Spotkania kulinarne lub wspólne obiady to sprawdzony i atrakcyjny sposób na integrację i przełamywanie niechęci do „innych”. Możesz przygotować takie wydarzenie w swojej społeczności, np. we współpracy z ośrodkiem lub organizacją zajmującą się integracją. Warto zaprosić również uchodźców – mogą wziąć w nim udział lub aktywnie je współtworzyć.
Lekarz
Twoja pomoc może być szczególnie cenna na tzw. szlaku, czyli w tych krajach, w których uchodźcy przebywają w obozach przejściowych. Jeśli nie masz możliwości wyjazdu, możesz też zgłosić się do jednej z działających w Polsce organizacji pomagających uchodźcom.
Jeśli zastanawiasz się nad wyjazdem, przeczytaj koniecznie rozdział o wolontariacie za granicą.
Nauczyciel
Poprowadzenie w szkołach lekcji o uchodźcach i ich kondycji może być jedyną szansą, by uczniowie uzyskali rzetelną, niezmanipulowaną przez media wiedzę na ten temat. Innym pomysłem na takie wydarzenie może być zaproszenie do szkoły wolontariuszy, którzy bezpośrednio pomagają uchodźcom lub – jeśli istnieje taka możliwość – samych uchodźców. Przeczytaj jak zorganizować lekcję w szkole.
Pilot wycieczek
Uchodźcy przebywający dłużej w ośrodkach często cierpią na brak zajęć i po prostu się nudzą. Dotyczy to zarówno dzieci, jak i dorosłych. Zorganizowanie dla nich wycieczek po okolicy może być dobrym sposobem nie tylko zapewnienia rozrywki, ale też integrowania i oswajania ich z otoczeniem.
Prawnik
Pomoc prawna to ważny aspekt działania na rzecz uchodźców. Często potrzebują oni porad z wielu różnych dziedzin prawa. Najlepiej będzie, jeśli zgłosisz się do jednej z organizacji zajmujących się interwencjami i poradami prawnymi (ich listę znajdziesz tutaj) – ich pracownicy będą wiedzieli, gdzie Twoje umiejętności mogą się przydać.
Psycholog
Pomoc psychologiczna jest uchodźcom bardzo potrzebna. Często są to ludzie po traumatycznych doświadczeniach, niepewni swojej przyszłości. Możesz wyjechać za granicę albo zaangażować się poprzez organizacje udzielające wsparcia i pomocy tu, na miejscu. Tutaj znajdziesz listę organizacji świadczących pomoc psychologiczną.
Ratownik medyczny
Twoje zdolności mogą być niezwykle cenne przede wszystkim w obozach lub na szlaku, gdzie pomoc medyczna jest potrzebna cały czas. Jednak równie ważne może być np. zorganizowanie kursu pierwszej pomocy w ośrodku dla uchodźców w Polsce; możesz potraktować takie szkolenie jako formę zajęć integracyjnych dla młodzieży z różnych kręgów kulturowych, w tym Polaków.
Specjalista ds. funduszy unijnych
Twoja wiedza może być niezwykle cenna dla wielu organizacji pozarządowych działających na rzecz uchodźców. Ich listę znajdziesz tutaj.
Trener sportowy
Dobrą formą pomocy może być np. zorganizowanie zajęć sportowych w znajdujących się na terenie Polski ośrodkach dla uchodźców. Pamiętaj, że sport to świetna metoda integracji oraz sposób na przełamywanie barier i wzajemnej niechęci, zwłaszcza u młodzieży.
Tłumacz
Twoja pomoc może być cenna w wielu miejscach i sytuacjach, np. w ośrodkach dla uchodźców lub podczas ich wizyt w urzędach. Możesz się też przydać w niejednej spośród organizacji pomagających uchodźcom.