Młode pokolenie Polaków jest o wiele bardziej uprzedzone wobec uchodźców, niż ich rodzice i dziadkowie. Szkoła ma duży wpływ na ich postawy. Tu znajdziesz przykładowe scenariusze lekcji dotyczących tematyki uchodźczej.
W mało której polskiej szkole organizuje się lekcje dotyczące tematyki uchodźczej. W efekcie polska młodzież często nie ma dostępu do rzetelnego źródła wiedzy na temat jednego z najważniejszych współczesnych procesów globalnych. A brak wiedzy wpływa z kolei na postawy uczniów gimnazjów i liceów. Ze wszystkich publikowanych w ostatnich latach sondaży Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) wynika, że niechęć do przyjmowania uchodźców w Polsce wyrażają najczęściej osoby poniżej 24. roku życia. Jednocześnie z raportu Fundacji Batorego wynika, że to właśnie młodzi najczęściej akceptują mowę nienawiści wobec różnych mniejszości. Młode pokolenie Polaków okazuje się być o wiele bardziej ksenofobiczne niż starsze roczniki.
Tymczasem przeprowadzenie lekcji na temat uchodźców w szkole jest nie tylko proste, ale wpisuje się również w podstawę programową. Dlatego, jeżeli jesteś nauczycielem, rodzicem, uczniem lub członkiem samorządu szkolnego masz wszelkie prawo, by wpłynąć na dyrekcję Twojej szkoły w sprawie włączenia tej tematyki do programu nauczania.
Podstawa programowa, czyli zestaw treści nauczania, który według polskiego prawa oświatowego musi zostać uwzględniony w programie nauczania, nakłada na szkołę obowiązek poruszania tematyki migracyjnej i uchodźczej na lekcjach wielu przedmiotów. Szkoła musi bowiem wprowadzać do nauczania treści związane z edukacją globalną. Warto też pamiętać, że jeśli tematyka uchodźcza nie jest obecna w podstawie programowej danego przedmiotu, to nauczyciel może zilustrować prowadzone zajęcia przykładami i materiałami dotyczącymi uchodźców (np. zajęcia z języka obcego, plastyki, wiedzy o kulturze, informatyki).
Ze względu na obecną sytuację polityczną i zapotrzebowanie społeczne organizacje pozarządowe zajmujące się edukacją globalną przygotowały dla nauczycieli specjalne scenariusze lekcji dotyczących uchodźców. Na ich podstawie mogą oni przeprowadzić ciekawe zajęcia, które pozwolą uczniom lepiej zrozumieć procesy migracyjne, zawiłości konfliktów lokalnych lub problematykę integracji. Uwrażliwią ich one również na mowę nienawiści skierowaną wobec uchodźców. Co jest ważne, scenariusze te mogą być wykorzystywane nie tylko podczas lekcji, ale też w czasie zbiórek dla harcerzy lub zajęć edukacyjnych na koloniach.
Materiały Centrum Edukacji Obywatelskiej powstałe w ramach projektu „Rozmawiajmy o uchodźcach”.
Scenariusz bazowy: „Rozmowa o uchodźcach w Polsce”.
2 lekcje pozwalające na wymianę opinii, wysłuchanie się nawzajem, ustalenie zasad dobrej rozmowy, a także poznanie faktów o uchodźcach. Jeśli chcesz zacząć rozmawiać z uczniami i sam/a masz wątpliwości ta lekcja pomoże Ci zrozumieć lepiej młodzież i i tzw. kryzys uchodźczy.
Scenariusze przedmiotowe: Wszystkie wokół tematyki migracji.
23 scenariusze do różnych przedmiotów, III poziom edukacyjny (z możliwością dostosowania do innych poziomów), zgodne z podstawą programową. Czemu nie rozmawiać o migracjach na lekcji matematyki czy biologii? Scenariusze pomogą wpleść temat w każdą lekcję, jednocześnie dostarczając ciekawą i potrzebą wiedzę o migracjach.
Materiały metodyczne: „Jak rozmawiać o uchodźcach?”.
4 teksty, które pomogą przygotować się do lekcji (szczególnie do przeprowadzenie scenariusza bazowego) o uchodźcach z młodzieżą. Zawierają one takie zagadnienia: jak przygotować się do lekcji, jakim językiem rozmawiać z młodzieżą, jak pracować z emocjami oraz czy można prowadzić rozmowę wolną od stereotypów i uprzedzeń.
Wywiady + materiały pomocnicze z karta pracy dla ucznia: Wywiady.
3 wywiady z osobami z uchodźczym doświadczeniem mieszkające w Polsce. Rozmowy z trzema bardzo różnymi osobami – Czeczenem, Irakijką i Syryjczykiem- każda przedstawia indywidualną historię i wzbudza inne emocje i refleksje. Dodatkowo można skorzystać z materiałów pomocniczych wraz z kartą pracy dla ucznia, które pomogą w przeprowadzeniu lekcji po obejrzeniu filmu z młodzieżą.
Materiały merytoryczne: Migracje, wyzwania i dobre praktyki.
Zbiór tekstów i artykułów, które pomogą poszerzyć wiedzę dotyczącą migracji w kontekście globalnym i polskim, a także przybliżą z jakimi wyzwaniami wiążą się migracje i przedstawią dobre praktyki.
Materiały Stowarzyszenia Dla Ziemi
Scenariusz lekcji dotyczący sytuacji uchodźców w Polsce.
Materiały Projektu Sieć Tolerancji
Scenariusz lekcji dotyczący postaw wobec osób przyjeżdżających do Europy.
Materiały Stowarzyszenia Praktyków Dramy STOP-KLATKA
Scenariusze lekcji z użyciem dramy – wcielenia się w role.
Materiały Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej
Scenariusze lekcji dotyczących uchodźstwa i migracji z wykorzystaniem fragmentów polskich reportaży.
Materiały do przeprowadzenia warsztatów dla młodszych dzieci
Scenariusz zajęć w oparciu o prawdziwą historię kota, uciekającego przez Morze Śródziemne z rodziną uchodźców.
Warto również ściągnąć bezpłatną publikację „Sytuacja uchodźców w Polsce i na świecie – poradnik dla nauczycieli szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych” wraz z materiałami do zajęć. Poza informacjami o organizacjach pracujących na rzecz uchodźców, statystyką i definicjami znajdziesz tu scenariusze lekcji dla gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej oraz pomysły na projekty i imprezy edukacyjne.
Więcej materiałów, wskazówek, informacji o szkoleniach itd. można znaleźć na stronach Centrum Edukacji Obywatelskiej i Polskiej Akcji Humanitarnej, w zakładce Zorganizuj spotkanie, a materiały filmowe w zakładce Zorganizuj pokaz filmu.